W sytuacji wypadku przy pracy pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Na tę okoliczność ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek odprowadzania składek dla pracowników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z których to w razie wypadku pracownika podczas świadczenia pracy, wypłacane jest pracownikowi odszkodowanie.

Ubezpieczenie w ZUS-ie jest gwarancją uzyskania szybkiego świadczenia za szkodę wynikłą przy pracy. Nie zawsze jednak to świadczenie pokrywa całą szkodę. W takim przypadku pracownik może domagać się odszkodowania bezpośrednio od pracodawcy.

Kiedy przysługuje odszkodowanie od pracodawcy?

Zgodnie z art. 444 kodeksu cywilnego, pracownik, u którego w wyniku wypadku w pracy, doszło do uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może żądać od pracodawcy świadczenia pieniężnego. Od pracodawcy można żądać różnicy pomiędzy kwotą odpowiadającą pełnej szkodzie a świadczeniem, które pracownik uzyskał już od ZUS-u. Odpowiedzialność pracodawcy względem pracownika za szkodę wynikłą z wypadku przy pracy jest odpowiedzialnością uzupełniającą. Należy pamiętać, że warunkiem ubiegania się o świadczenie pieniężne od pracodawcy, jest wcześniejsze uzyskanie od ZUS-u odszkodowania za wypadek. W sytuacji gdy pracodawca ponosi winę za wypadek, obowiązany jest do opłacenia kosztów leczenia pracownika. Jeżeli natomiast pracownik w wyniku wypadku stał się inwalidą, pracodawca ponadto ma obowiązek wypłacenia pracownikowi kwoty pieniężnej, która umożliwi mu przekwalifikowanie się do innego zawodu. Jeżeli pracodawca był ubezpieczony od wypadków pracowników, koszty ponosi ubezpieczyciel. W innym razie obowiązany jest do pokrycia kosztów z majątku własnego.

Co powinien zrobić pracownik, aby uzyskać odszkodowanie?

W przypadku decyzji o dochodzeniu od pracodawcy odszkodowania za szkody spowodowane wypadkiem, zastosowanie mają przepisy ustawy wypadkowej. Podstawą do ustalenia odpowiedzialności będą zapisy w protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy ( tzw. protokół BHP). Protokół BHP powinien zostać sporządzony po zgłoszeniu wypadku przy pracy przez pracodawcę. W wypadku, gdy poszkodowany pracownik nie zgadza się z jakimiś zapisami protokołu, może złożyć do nich zastrzeżenia, które pracodawca ma obowiązek załączyć do protokołu. Pracownik powinien pamiętać, że to na nim spoczywa obowiązek udowodnienia winy pracodawcy za wypadek. Musi również wykazać, że poniósł szkodę zdrowotną oraz wykazać, że była ona wynikiem wypadku, który miał miejsce przy wykonywania czynności służbowych. Przy ustalaniu odpowiedzialności pracodawcy, na jego niekorzyść (a więc jako sytuację przyczyniającą się do stwierdzenia odpowiedzialności pracodawcy za wypadek), będą uznane jakiekolwiek zaniedbania związane z uchybieniem przepisom BHP, które wskaże pracownik. Jeżeli nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa mogło mieć wpływ na wypadek, stwierdzona zostanie odpowiedzialność pracownika za wypadek. Również uchybienia w zakresie odpowiedniego przeszkolenia pracowników wpłyną na stwierdzenie odpowiedzialności pracodawcy za wypadek.

Wina pracownika za wypadek

Z inną sytuacją mamy do czynienia, jeżeli doszło wypadku z winy pracownika. Nie ma on wtedy prawa do świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Dotyczy to sytuacji, gdy pracownik naruszył przepisy dot. ochrony życia i zdrowia i było to wyłączną przyczyną wypadku. W takim wypadku może on domagać się jedynie świadczenia z ubezpieczenia chorobowego i to tylko w wysokości 80%. Aby jednak doszło do takiej sytuacji należy udowodnić winę pracownika, poprzez dokładną analizę całego zdarzenia. I jeżeli pracownik ponosi np. jedynie częściową winę, a współwinny jest np. również inny pracownik, pracodawca ma obowiązek wypłacić poszkodowanemu pracownikowi odszkodowanie.

Jak prawidłowo ustalić okoliczności wypadku?

Procedurę ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku regulują przepisy kodeksu pracy. Zgodnie z nimi po otrzymaniu informacji o wypadku, pracodawca niezwłocznie musi powołać zespół powypadkowy, który ma ustalić przyczyny wypadku oraz stwierdzić, czy wypadek jest związany z pracą. Po ustaleniu tych informacji, w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, zespół powinien sporządzić protokół ustalenia okoliczności oraz przyczyn wypadku przy pracy. W wypadku niedotrzymania terminu 14 dni, w protokole należy podać przyczynę opóźnienia wraz z uzasadnieniem. Do protokołu należy dołączyć protokoły przesłuchań poszkodowanego i świadków, oraz materiały, dokumenty, opinie lekarskie i opinie specjalistów, mające związek ze sprawą. W tym momencie dokument musi zostać udostępniony poszkodowanemu, tak aby ten miał możliwość zapoznania się z jego treścią. W tym momencie poszkodowany pracownik ma prawo do złożenia zastrzeżeń oraz uwag, jeżeli nie zgadza się z ustaleniami protokołu. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ zaakceptowanie protokołu oznacza uznanie okoliczności wypadku. Protokół taki będzie podstawowym dokumentem dowodowym przy dochodzeniu roszczeń cywilnoprawnych od pracodawcy.