W czasie przedwyborczej gorączki legislacyjnej rządu została uchwalona przez Parlament nowa Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, ma ona wprowadzić znaczące zmiany na rynku obrotu ziemią rolną. Ustawa ta miała wejść w życie z początkiem roku 2016, jednak została przełożona na 1 maja 2016 r. W tym czasie przestaje obowiązywać 12-letni okres ochronny na zakup ziemi przez cudzoziemców. W dniu 23 lutego 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, oraz o zmianie niektórych ustaw. Zastępuje ona ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego podpisaną przez Prezydenta RP z dnia 22.12.2015 r. Została ona skierowana do I czytania na posiedzeniu Sejmu w dniu 10 marca 2016 r. Ustawa ta została stworzona po pierwsze w obawie przed znacznym wzrostem nabywania ziemi przez obcokrajowców. Po drugie przed spekulacyjnym nabywaniem jej przez osoby, które będą ją traktować jako lokatę kapitału i nie będą jej wykorzystywać zgodnie z interesem społecznym na cele rolnicze.

Zgodnie z nowymi przepisami, sprzedaż państwowych nieruchomości lub ich części będzie wstrzymana na okres 5 lat od wejścia w życie ustawy. Zakaz ten nie będzie obejmował między innymi: nieruchomości przeznaczonych na cele inne niż rolnicze np. parki technologiczne, inwestycje transportowe, budownictwo mieszkaniowe ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego; gruntów w granicach specjalnych stref ekonomicznych, garaży, domów, lokali mieszkalnych, nieruchomości rolnych o powierzchni do 1 ha.

Zasadniczo grunty rolne będą mogli kupić rolnicy indywidualni. Wyjątki mają dotyczyć nabywania ziemi przez osoby bliskie sprzedającemu, jednostki samorządu terytorialnego oraz Skarbu Państwa. W innych wypadkach rolnik nie sprzeda ziemi tak jak dotychczas dowolnej osobie. Prawo pierwokupu będzie przypadać nie tylko dzierżawcy gruntu, ale i sąsiadowi. Jeżeli sprzedawca nieruchomości sąsiaduje z kilkoma gospodarstwami, będzie on miał prawo wybrać sąsiada, który będzie miał możliwość nabycia ziemi.

W przypadku jeśli ani dzierżawca ani sąsiad nie będzie zainteresowany kupnem nieruchomości, prawo pierwokupu będzie przysługiwać Skarbowi Państwa – Agencji Nieruchomości Rolnych. Jeżeli również ANR, nie będzie zainteresowana dopiero wówczas osoba trzecia będzie mogła dokonać zakupu. W innym wypadku do sprzedania będzie potrzebna zgoda Agencji Nieruchomości Rolnych. Zgodę na nabycie będzie mogła otrzymać osoba fizyczna zamierzająca utworzyć gospodarstwo rodzinne. W tym wypadku kupujący powinien posiadać kwalifikacje rolnicze, zobowiązuje się on także do zamieszkania przez 5 lat na terenie gminy, gdzie znajduje się nieruchomość, lub na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, lub która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego. W sytuacji, kiedy osoba trzecia nabywa ziemię daje ona rękojmię należycie prowadzonego gospodarstwa rolnego.

W przypadku niewyrażenia zgody na nabycie nieruchomości, Agencja na wniosek zbywcy będzie zobowiązana do nabycia tej nieruchomości za cenę rynkową. W tym wypadku niezbędne jest wprowadzenie zakazu zbycia lub oddania nieruchomości rolnej w posiadanie innemu podmiotowi bez zgody sądu przez okres 10 lat od dnia nabycia. Te regulacje nie będą obejmować Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.

Właściciel nieruchomości rolnej, albo jej części będzie mógł ją sprzedać jeżeli jego ziemia posiada dostęp do drogi publicznej, albo dostęp ten ma nieruchomość kupującego granicząca z tą ziemią. W przeciwnym razie czynność prawna będzie nieważna.

Powszechne wśród rolników były ustne umowy dzierżawy. Takie umowy oczywiście były ważne, jednak w razie sporu rodziły one problemy z dowodami. Po wejściu w życie przepisów dotyczącej ustawy rolnej zawieranie umów dzierżawy bez formy pisemnej będzie nieważne. Ważne w tym wypadku będzie, to iż umowę dzierżawy nieruchomości rolnej albo jej części na okres powyżej 5 lat zawierać się będzie w formie aktu notarialnego.

Rozwiązania nowej ustawy przewidują wprowadzenie nowych ograniczeń w obrocie ziemią rolną, zwiększają uprawnienia ANR w zakresie kontroli nad sprzedażą gruntów rolnych, oraz wprowadzają obostrzenia dotyczące prowadzenia działalności rolnej na nieruchomości.