Mandat w zakresie naruszenia przepisów o ruchu drogowym może wystawić straż miejska (gminna) i policja. Kompetencje tych organów w zakresie wystawiania mandatów są jednak różne.Straż miejska (gminna) zgodnie z art. 129b Prawa o ruchu drogowym jest uprawniona do wykonywania kontroli ruchu drogowego tylko wobec kierującego pojazdem, który niestosuje się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym lub narusza przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego. Ponadto jest uprawniona do wykonywania kontroli względem uczestnika ruchu naruszającego przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów, ruchu motorowerów, rowerów, wózków rowerowych, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt oraz ruchu pieszych.
Straż miejska (gminna) dla wykonywania obowiązków o których była mowa powyżej ma prawo m.in. zatrzymania pojazdu, sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i jego używaniem, legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń, co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu. Strażnik ma również prawo wydawania poleceń osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy lub zagrażającą jego bezpieczeństwu lub kontrolowanemu uczestnikowi ruchu – co do sposobu jego zachowania.
W zakresie dla wielu osób najistotniejszym, a więc możliwości używania tzw. fotoradarów należy podkreślić, że obecnie straż miejska (gminna) ma prawo używania urządzeń rejestrujących, z tym że w przypadku używania urządzenia zainstalowanego w pojeździe w czasie pracy urządzenia pojazd nie może znajdować się w ruchu. Tak więc straż może rejestrować przekroczenia prędkości przez kierowców, ale wyłącznie w stacjonarnych urządzeniach, ewentualnie przy pomocy urządzeń zainstalowanych w pojeździe, ale ten nie może pozostawać w ruchu.
Jeżeli wykroczenie zostanie zarejestrowane straż miejska (gminna) ma prawo żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.
W pozostałych przypadkach mandaty karne mogą być nakładane tylko przez policję.
Mandat karny musi zostać wystawiony nie później niż 180 dni od zarejestrowania (stwierdzenia) popełnienia wykroczenia. Zarejestrowane wykroczenie po ustaleniu danych właściciela auta skutkuje wezwaniem właściciela do przyjęcia zaproponowanego mandatu, wskazaniem osoby której powierzono samochód do kierowania lub odmową przyjęcia mandatu. Przyjęcie mandatu kończy w tym zakresie postępowanie i pozostaje ewentualnie kwestia egzekucji mandatu. Wskazanie innej osoby która kierowała lub której powierzono pojazd powoduje, że ta osoba powinna spodziewać się otrzymania pisma o takiej samej treści jak właściciel. A więc, czy przyjmuje mandat, odmawia przyjęcia, czy też wskazuje, że inna osoba kierowała pojazdem lub pojazd został innej osobie powierzony. Formularz zawiera pouczenie o udzieleniu odpowiedzi w terminie 7 dni. Nieodesłanie odpowiedzi może skutkować postępowaniem w sprawie popełnienia wykroczenia poprzez niewskazanie kierującego lub osoby której powierzono kierowanie pojazdem.
Zdarzyć się może tak, że wskazanie kierującego lub osoby której powierzono pojazd będzie utrudnione z uwagi na to, że z obowiązujących przepisów nie wynika obowiązek udostępniania zdjęć wraz z wezwaniem do wskazania kierującego. Zgodnie z art. 38 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia do czynności procesowych w takich sprawach stosuje się odpowiednio wskazane przepisy z kodeksu postępowania karnego, m.in. art. 156 par. 1–4 k.p.k. Natomiast przepis wskazujący, że stronom umożliwia się zapoznanie z aktami postępowania przygotowawczego (art. 156 par 5 k.p.k.) nie jest wymieniony w art. 38 k.p.w.